Silsilah Kaluwarga Jawa: Ngerteni Leluhurmu Sing Adiluhung - Urutane Silsilah Kulawarga ing Basa Jawa

Table of Contents

 

Ing zaman teknologi kaya mangkono iki, sakjane isih akeh wong Jawa ingkang dereng ngertos kados pundi carane gawe ranting silsilah kulawarga ing basa Jawa, utawa dereng mangerteni apa tujuwane gawe ranting silsilah wewaton. Salah sawijine paedah nggawe silsilah kulawarga yaiku supados bisa ngerteni asal-usule kulawarga, sinten wong sepuh kulawarga lan sinten kekancane, lan sanes-sanesipun. Artikel iki badhe ngandharaken bab cara gawe sarta paedah nggawe silsilah kulawarga mawi basa Jawa.

 

Apa iku Silsilah Kulawarga

Silsilah kulawarga yaiku cathetan kanggo nggambarake urutane garis keturunan anggota kulawarga. Silsilah bisa nuduhake wong tuwa kang dadi leluhur lan anak putu kang munggah sadurunge.

Silsilah kulawarga uga bisa nuduhake hubungan antarane anggota keluarga manut urutane generasi. Babagan kang kacathet ing silsilah kayata jenengan, jeneng bapak ibu, simbah buyut, lan sapanunggalane. Silsilah kulawarga kalebu paugeran kanggo ngerteni asal-usule lan sejarah kulawarga.

Fungsi silsilah kulawarga yaiku kanggo nggambarake urut-urutane hubungan antar anggota kulawarga kanthi cetha. Silsilah kulawarga uga wigati kanggo ngerteni leluhur lan sejarah asale kulawarga. Kanthi silsilah, bisa ngerteni hubungan kekerabatan antar anggota kulawarga, kahanan lan status anggota kulawarga. Silsilah kulawarga kalebu dokumen wigati marang kulawarga.

 

Kepriye Carane Gawe Silsilah Kulawarga

Kanggo gawe silsilah kulawarga, kudu ngerteni babagan tata cara nyerat utawa nggawe silsilah kulawarga kanthi bener. Ana perangan metode lan format kanggo nggawe silsilah kulawarga.

• Tata cara kapisan yaiku milih format silsilah kang arep digawe. Biasane ana 2 format kanggo silsilah kulawarga, yaiku format piramida utawa format linier. Format piramida nggawe bentuk piramida, dene format linier nyerat kanthi runtut wiwit saka leluhur paling tuwa nganti turunan paling anyar.

• Sawise milih format, banjur tentokake sapa wae anggota kulawarga kang arep dimasukake ing silsilah. Pilihe anggota kulawarga kang dhidin utawa kadunge, kalebu wong tuwane, bapak bibi, sedulur, lan turunan.

• Sabanjure nyathet data anggota kulawarga kanthi luwih rinci, kalebu jeneng lungguh, tanggal lahir, nikah, pegat, lan sapanunggalane. Iki penting kanggo nyerat silsilah kanthi bener lan lengkap.

• Banjure mulai nyerat silsilah Adhedhasar format piramida utawa linier kang wis dipilih. Tata letak silsilah kudu cetha, banjur nggambarake garis pambandhing antarane anggota keluarga.

• Tampilake silsilah kanthi rapi lan nganggo basa Jawa kang trep, supaya luwih gampang dingerteni dening kulawarga. Aja lali nglebokake keterangan kanggo njlentrehake hubungan antar anggota keluarga.

• Sabanjure ngleksanakake maneh silsilah kang wis digawé kasebut supaya luwih cetha lan ora ana salah. Yen wis rampung, bisa wenehi werna lan hiasan kanggo nggampilake maca silsilah.

Ngetutake, kanggo gawe silsilah kulawarga kang bener kudu ngerti format kang baku, nyathet data keluarga kanthi cetha, banjur nyerat nganggo basa Jawa kang trep lan rapi.

 

Tuladha Silsilah

Silsilah kulawarga minangka piranti kanggo ngandharake turunane utawa sesepuhe sanak kadang kanggo papan panggonan utawa pundi wong mau manggon. Silsilah kuwi biasane nggambarake bapak, ibu, lan anak utawa turunane sanak kadange.

Tuladha silsilah ing ngisor iki bisa menehi gambaran kang cetha babagan urutane anggota kulawarga Jawa. Urutane wiwit saka pengulu kulawarga, banjur anak lanang, mantu, cucu, nganti turunan pungkasan.

Saka conto ing dhuwur, kita bisa niteni urut-urutane anggota kulawarga ing njero silsilah kasebut. Anane silsilah iki bisa menehi informasi jelas bab urutane turunan kulawarga, supaya luwih gampang kanggo ngerteni sejarah kulawarga.

 

Urutane Anggota Kulawarga

Urutane anggota kulawarga mujudake urutan kanggo ngerteni urut-urutane anggota kulawarga kang dimangerteni miturut umur paling tuwa nganti anak putu.

Urutane iki dimangerteni kanggo ngerteni urutan kedudukan anggota kulawarga lan tanggung jawabe pambiyantu. Biasane urutane anggota kulawarga iki dimangerteni saka kabiyantunan kang paling tuwa nganti kang paling enom.

Urut-urutane anggota kulawarga ing basa Jawa miturut kabiyantune yaiku:

• Mbah Buyut / Uwa Uwa (Kakek Mooyang)

• Buyut (Kakek)

• Bapak (Ayah)

• Anak lanang (Putra)

• Putu (Cucu)

• Putu Putu (Cicit)

Kanthi mangerteni urutan kabiyantunan iki bisa migunani kanggo gawe silsilah utawa wit disturbat kulawarga lan uga bisa migunani kanggo ngetrapake pangejawantahan lan panarima ing bebrayan antar anggota kulawarga.

 

Istilah Basa Jawa

Ing basa Jawa ana kathah istilah kanggo ngandharake balungan kulawarga. Dene kanggo ngandharake anggota kulawarga ana panganggone basa krama utawa basa ngoko.

Misale,

• Bapak utawa rama (basa ngoko), sedajenpunipun (basa krama) = ayah
• Ibu utawa biyung (basa ngoko), ibu (basa krama) = ibu
• Putra utawa anak lanang (basa ngoko), putra (basa krama) = anak laki-laki
• Putri utawa anak wadon (basa ngoko), putri (basa krama) = anak perempuan
• Sedulur utawa adhi/adhik (basa ngoko), sedherek (basa krama) = saudara kandung
• Pakdhe utawa paklik (basa ngoko) = adik laki-laki ayah
• Bulek utawa bolik (basa ngoko) = adik perempuan ayah
• Pakte utawa bauntik (basa ngoko) = adik laki-laki ibu
• Bule utawa bauntil (basa ngoko) = adik perempuan ibu

Mula iku mawon sawetara tuladha istilah kulawarga ing basa Jawa. Anggone ngandharake silsilah kulawarga ing basa Jawa kudu ngerti istilah kasebut, supaya bisa cetha wujud pepadhan antar anggota kulawarga.

 

Wujud Silsilah

Silsilah kulawarga bisa awujud vertikal utawa horizontal.

• Silsilah vertikal nggambarake struktur kulawarga kanthi urut saka ngisor menyang ngetan. Biasane dimulai saka leluhur paling sepuh, banjur turun menyang anak-putune kanthi urut.

• Silsilah horizontal nggawe struktur ngisor-njero, dimulai saka bapak minangka kepala kulawarga ana ing tengah, banjur dimutusake garis menyang bojone, lan magepokan menyang anak-anake kanthi urut umur.

Format vertikal luwih cetha kangge nuduhake urut-urutane turunan. Nanging format horizontal luwih cetha kangge nuduhake struktur kulawarga saiki. Kedadeyan silsilah kulawarga ana ing kenya bisa awujud vertikal utawa campuran keduane manut kekarepane pembuat.

 

Paedah Silsilah Kulawarga

Amarga nalika urip bebrayan perlu ngerteni silsilah lan sanak sedulur kanggone memitran lan mujudake paseduluran, mula silsilah kulawarga iku migunani sanget.

Kulawarga minangka lembaga sosial kang paling cilik lan wigati. Saben wong kudu ngerteni sapa wong tuwane, sedulure lan sanak sedulur liya. Bab iki bisa kagayuh kanthi gawe silsilah kulawarga.

Silsilah kulawarga bisa njaga kakehan budaya lan tradisi. Saka angger-angger Jawa, nalika ana acara adat kaya mantenan utawa khitanan kudu ngundang sanak sedulur nganti pitu luhur. Yen ora ngerti silsilah jelas bakal angel undang sepisanan.

Kanthi mangerteni silsilah uga bisa ngurangi kawin sedhulur. Awit yen ngerti wong-wong ing kulawargane sapa wae bisa hindari kawin karo sanak sedhere. Iki penting kanggo njaga asil anak turun.

Nalika ana prekara waris mesthi kudu ngerteni urutan ahli waris. Kanthi silsilah bisa gampang weruh sapa wae sing nduweni hak waris. Dadi bisa adil anggone mbeber harta warisan.

Mula saka iku kabeh silsilah kulawarga nduweni paedah lan manfaat gedhe tumrap bebrayan. Kanthi sliasah bisa ngerteni asal-usule, ngurmati para leluhur, lan nyengkuyung tata tentreming urip bebrayan.

 

Nulis Silsilah

Nyerat lan nggambar silsilah kulawarga kudu diperhatike supaya cetha lan gampang ditampa dening sing maca.

Ing ngisor iki ana pitutur kanggo nulis silsilah kulawarga:

• Tulisen jeneng bapak lan ibu minangka pancer utama ing saben generasi.

• Gambar garis horizontal kanggo ngubungake tiap generasi, tulisen generasi paling tuwa ing dhuwur lan generasi anyar ing ngisor.

• Gambar garis vertikal kanggo ngubungake antarane bapak lan ibu ing saben generasi.

• Yen ana anak lanang luwih saka siji, tulisen nama-nama mau kanthi runtut miturut umur saka sing tuwa menyang sing enom, dumunung ing sisih kiwa.

• Yen ana anak wadon luwih saka siji, tulisen uga kanthi runtut miturut umur saka sing tuwa menyang sing enom, dumunung ing sisih tengen.

• Gambarake kotakarin lan garis-garis kanggo ngubungake anggota kulawarga kanthi cetha.

• Kasilaken kaca silsilah kuwi gampang diweruhi, dipahami lan diwaca dening pamaos.

• Aja lali tulisen tanggal lan taun kanggo nyatetake kapan silsilah iku digawe.

Mangkono carane gawe silsilah kulawarga kang apik lan trep karo aturan kang bener. Tuladha kaya mengkono kuwi bisa dadi pedoman kanggo kulawarga liya kang arep nyerat lan ngolah data leluhur lan kulawargane.

Panutup

Silsilah kulawarga mujudake reriptan kang ngandharake babagan sejarah urut-urutan anggota kulawarga. Silsilah kulawarga kaserat mawa basa Jawa supaya luwih ngresepake budaya Jawa.

Saka panulisan kasebut, kita bisa mangerteni yen silsilah kulawarga nduweni paedah kanggo nyathet asal-usul anggota kulawarga. Kanthi nyerat silsilah, kita bisa ngerteni urutan generasi, hubungan antaranggota kulawarga, lan sejarah kulawarga.

Mula saka iku, ayo pados silsilah kulawarga kanthi trep. Tulisen kanthi cetha lan urut supaya gampang dingerteni. Aja lali tulis jeneng wong tuwa luwih dhisik, banjur anak-anakiné. Kanthi nyerat silsilah kulawarga mawa basa Jawa, kita bisa nglestarekake budaya leluhur.